دوشنبه 14 مهر 1393 01:32 ب.ظ
نظرات ()
مِفرَغ یا برنز آلیاژی است از مس و قلع که با آن ابزارهای مختلف و مجسمه را تهیه می‌کنند. مفرغ قدیمی‌ترین آلیاژی است که انسان آن را تهیه کرده است، زیرا در معادن مس معمولاً فلز مس به طور طبیعی با قلع
به صورت یک آلیاژ طبیعی وجود دارد به همین دلیل معمولاً نخستین ابزارهای
مصنوعی فلزی که در قدیم توسط بشر ساخته شده غالباً از مفرغ است.
عصر مفرغ
دومین قسمت از عصر فلزات است که پس از دوره مس قرار می‌گیرد. این تقسیم
بندی به این جهت است که مصنوعات فلزی این دوره از زندگی بشر بیشتر ترکیبی
از مس و قلع است بطوری که کاوشهای دیرین‌شناسی نشان داده ساکنان ایران از
پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح
نیز آلیاژ مفرغ را می‌شناخته‌اند و از آن برای ساختن مصنوعات فلزی خود
استفاده می‌کرده‌اند و مصنوعات مفرغی نیز که در سایر نقاط دنیا ضمن
حفاری‌ها به دست آمده قدیمی تر از این تاریخ نیست. بنابراین می‌توانیم شروع
دوره مفرغ را از پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح که شروع دوره آهن است بدانیم. همان طور که گفته شد مفرغ ترکیبی است از مس و قلع
به رنگ‌های مختلف سرخ، سرخ کم رنگ و نارنجی، که زودتر از مس ذوب می‌شود و
در مجسمه سازی و ساختن ادوات دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مفرغ در اروپا و امریکا
مفرغ به سه صورت مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است: برای ظرفهای کلیسا، برای نیازهای روزمره، و در کارهای مورد نیاز. استفاده از کاسه‌های مفرغی از قرون وسطی در کلیساهایانگلیس متداول شده‌است. در انگلیس ساختن بشقاب و فنجانهای مفرغی بسیار رایج بود. اما در همان زمان اشخاص ثروتمندتر از ظروف نقره‌ای استفاده می‌کردند و استفاده از ظروف مفرغی فقط مختص طبقهٔ متوسط بود. در فرانسه، در قرن چهاردهم، از مفرغ برای ساختن ظرفهای نوشابه، بشقاب، نمکدان، و قابلمه‌های غذا استفاده می‌کردند. در قرن چهاردهم در آلمان کارخانه‌ای تأسیس شد که در آن محصولاتی از مفرغ می‌ساختند در همان زمان در بلژیک، هلند، سوئیس، روسیه و اسکاندیناوی نیز ظروف مفرغی ساخته می‌شد. در ایالات متحده از مفرغ، در دوره‌های اولیه کشف این قاره استفاده می‌شد و مقداری ظروف مفرغی مربوط به قرن هفدهم وجود دارد، اما تولید اساسی آن بین سالهای ۱۷۵۰ (میلادی) و ۱۸۵۰ (میلادی) انجام پذیرفت. در آن زمان از مفرغ برای تهیهٔ تمام ظروف آشپزخانه استفاده می‌شد.
صورتک مفرغی مربوط به 1000 سال قبل از میلاد حضرت مسیح.
مفرغ در ایران
مفرغ در اروپا و امریکا
مفرغ به سه صورت مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است: برای ظرفهای کلیسا، برای نیازهای روزمره، و در کارهای مورد نیاز. استفاده از کاسه‌های مفرغی از قرون وسطی در کلیساهایانگلیس متداول شده‌است. در انگلیس ساختن بشقاب و فنجانهای مفرغی بسیار رایج بود. اما در همان زمان اشخاص ثروتمندتر از ظروف نقره‌ای استفاده می‌کردند و استفاده از ظروف مفرغی فقط مختص طبقهٔ متوسط بود. در فرانسه، در قرن چهاردهم، از مفرغ برای ساختن ظرفهای نوشابه، بشقاب، نمکدان، و قابلمه‌های غذا استفاده می‌کردند. در قرن چهاردهم در آلمان کارخانه‌ای تأسیس شد که در آن محصولاتی از مفرغ می‌ساختند در همان زمان در بلژیک، هلند، سوئیس، روسیه و اسکاندیناوی نیز ظروف مفرغی ساخته می‌شد. در ایالات متحده از مفرغ، در دوره‌های اولیه کشف این قاره استفاده می‌شد و مقداری ظروف مفرغی مربوط به قرن هفدهم وجود دارد، اما تولید اساسی آن بین سالهای ۱۷۵۰ (میلادی) و ۱۸۵۰ (میلادی) انجام پذیرفت. در آن زمان از مفرغ برای تهیهٔ تمام ظروف آشپزخانه استفاده می‌شد.
صورتک مفرغی مربوط به 1000 سال قبل از میلاد حضرت مسیح.
ایران دارای پیشینه بسیار طولانی در امر ذوب سنگ معدن و استخراج فلز مس می‌باشد، آثار بدست آمده از تپه قبرستان دشت قزوین متعلق به نیمه دوم هزاره پنجم پیش از میلاد، تپه علی کش در دهلران، تپه سیلک، تل ابلیس در بخش مرکزی رشته کوههای کرمان و کاوشهای بمپور و شهداد گویای این مطلب است. فلز کاران قدیمی به مرور در جهت بهره گیری از عناصر و ترکیب آنها، به ماده‌ای محکم تر از آلیاژ مس و قلع دست یافتند که اصطلاحاً مفرغ نامیده می‌شود. بدین ترتیب مفرغ بصورت یکی از برجسته‌ترین صنایع فلات ایران در آمد. عصر مفرغ در ایران به سه دوره فرعی تقسیم می‌شود که عبارتند از:
- عصر مفرغ قدیم از ۲۰۰۰ – ۳۰۰۰ پیش از میلاد
- عصر مفرغ میانه از ۱۶۰۰ – ۲۰۰۰ پیش از میلاد
- عصر مفرغ جدید از ۱۲۰۰ – ۱۶۰۰ پیش از میلاد
فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده در این متن :
- به من بگو چرا، نوشتهٔ آرکدی لئوکوم، ترجمهٔ منصوره شریف زاده، انتشارات فرجام، ۱۳۸۰، چاپ هفتم، ISBN 964-6040-80-2
- عصر مفرغ ایران، The Bronze Age of Iran، نویسنده: دکتر حسن طلائی، چاپ: دوم، ۱۳۸۷، ISBN 978-964-530-119-2
- تاریخ سرزمین ایران، عباس پرویز، انتشارات نگاه، 1390. ص 32 - 34
